Zoeken en ophalen van bestanden op het netwerk

Maart 1994

Misschien bent u het wel eens tegengekomen, na een beschrijving van een leuk programma bijvoorbeeld. De opmerking: "Dit programma is gratis verkrijgbaar met Anonymous FTP op de FTP-server ftp.cc.ruu.nl in de directory /pub/gopher/MS-Windows. Voor de één een cryptische omschrijving, voor de ander een goede tip.

In dit artikel zullen we de kunst van het `ftp-en', in goed Nederlands `bestandsoverdracht' behandelen. Wat is bestandsoverdracht, hoe weet u waar bestanden te vinden zijn, wanneer gebruikt u het en natuurlijk vooral: hoe gebruikt u het?

Wat is bestandsoverdracht?

Onder bestandsoverdracht verstaan we in het algemeen het uitwisselen van diverse soorten informatie via het netwerk. Meestal betreft het het ophalen van bestanden. Over de hele wereld verspreid staan grote computers waarop gratis programma's zijn gezet, zogenaamde `public domain software' of `shareware'. Zoekt u bijvoorbeeld een bepaald antivirusprogramma of de nieuwste versie van Tetris, dan kunt u dat ophalen van een dergelijk archief, ergens ter wereld. Maar ook andere bestanden, zoals teksten of plaatjes zijn gratis beschikbaar. U maakt dus een kopie van een bestand dat ergens anders wordt aangeboden. En dat `ergens anders' kan net zo goed de universiteit van Minnesota zijn als die in Twente, om maar wat te noemen.

Twee vragen zult u zich hierbij stellen. Ten eerste: hoe weet ik welke programma's waar te krijgen zijn. En ten tweede: hoe haal ik ze op? Op de eerste vraag kunt u antwoord krijgen door Archie te gebruiken. Heeft u eenmaal een bestand gevonden, dan kunt u dat ophalen met een programma dat gebruik maakt van het File Transfer Protocol (FTP). Beide onderwerpen komen in dit artikel aan de orde.

Zoeken naar diverse programma's

Een compleet overzicht van verkrijgbare software is niet te geven. Niet alleen vanwege het grote aantal FTP-servers dat een dergelijke dienst aanbiedt, maar ook en vooral omdat dit aanbod dagelijks verandert.

Zoeken naar een antivirusprogramma met Archie

Een manier om toch achter de vindplaats van software en andere gratis bestanden te komen, is de archiefdienst Archie. Archie is een soort adressenbestand waarin de adressen staan van FTP-servers met daarop aanwezige bestanden. Dit adressenbestand zelf staat ook weer op diverse servers over de hele wereld verspreid opgeslagen. Door als gebruiker verbinding te leggen met één van deze servers, kan het hele netwerk (Internet) worden afgespeurd. Voor ons zijn de dichtstbijzijnde Archie-servers die in Finland en Engeland, respectievelijk met de namen: archie.funet.fi en archie.doc.ic.ac.uk .

Bent u bijvoorbeeld op zoek naar een anti-virusprogramma, waarvan de naam iets met `scan' is, dan gaat het zoeken als volgt. Om Archie te laten zoeken, maken we verbinding met één van bovenstaande Archie-servers met behulp van Telnet:

telnet archie.funet.fi

U wordt gevraagd om na de login-prompt een username in te typen. Hier vult u archie in:

login: archie

Hiermee wordt de verbinding tot stand gebracht. U krijgt een archie>-prompt en kunt gaan zoeken naar de gewenste software. Maar eerst kunt u beter nog enkele `settings' aanpassen:

archie>set pager

Hiermee krijgt u de informatie per pagina op het scherm

archie>set maxhits 10

Hiermee zorgt u ervoor dat de speurtocht na maximaal tien vindplaatsen wordt gestaakt.

Vervolgens kunt u het programma laten zoeken naar het antivirusprogramma door het commando:

archie>prog scan

Archie gaat nu zoeken naar bestanden waarin het woord `scan' voorkomt (dit kan even duren) en geeft per pagina de resultaten op het scherm weer. Dezeresultaten verschijnen in de vorm van een lijstje met FTP-servers (de computers waarop de bestanden zich bevinden) en per server de directory waarin u het bestand kunt vinden. Als het antwoord meer dan één pagina beslaat, drukt u op de spatiebalk voor de volgende pagina. Heeft u alle informatie gezien (en eventueel afgedrukt met Print Screen of genoteerd), dan typt u q van quit om terug te keren naar de » archie>-prompt en quit om het programma te verlaten.

Bestandsoverdracht met FTP

In het voorgaande is beschreven hoe u achter de vindplaats van bepaalde bestanden kunt komen met Archie. De volgende stap die u moet maken is het daadwerkelijk ophalen van een dergelijk bestand. Hiervoor maakt u gebruik van een FTP-programma, bijvoorbeeld FTP van NCSA.

FTP maakt het mogelijk contact te maken met de computer waar een programma is opgeslagen om dit vervolgens over te laten zenden naar uw eigen computer. Verbinding maken met de FTP-server kunt u anoniem doen, dus u hoeft geen username en password te kennen. Dit geldt uiteraard alleen voor met dat doel opengestelde FTP-servers, zogenaamde `Anonymous FTP- servers'. Uw inlognaam op de FTP-server is dan altijd anonymous en als password geeft u uw eigen E-mailadres, of het woord guest.

Werkwijze met FTP

Start FTP en geef daarbij de naam op van de gewenste FTP-server. We gebruiken als voorbeeld de eerste server van de Archie-zoektocht. De naam van de server staat bij Archie achter 'Host':

Host ftp.sunet.se (130.238.127.3) Last updated 03:15 9 Feb 1994

U typt dus:

ftp ftp.sunet.se

of alleen:

ftp

U komt dan in het FTP-programma, dat te herkennen is aan de ftp>-prompt. Nu kunt u een verbinding naar de server openen met:

ftp>open ftp.sunet.se

De server vraagt dan om de login-naam en het bijbehorend password (bijvoorbeeld: Dit e-mail adres is beschermd tegen spambots, u heeft Javascript nodig om het te kunnen zien. ): login:anonymous

password:username@domeinadres

U bent nu verbonden met een FTP-server, dus kunnen alleen FTP-commando's gegeven worden.

Om een antivirusprogramma uit het voorbeeld van Archie op te halen, moet u naar de directory gaan waar het programma zich bevindt. Dit staat bij Archie achter `Location':

Location: /pub/pc/virus

DIRECTORY drwxrw-r-x 1024 bytes 17:54 4 Feb 1994 tbscan

In ons voorbeeld typt u derhalve in:

cd /pub/pc/virus/tbscan

Change directory naar de plaats waar het programma staat.

bin

Zet de transfer-mode op binary.

dir

Toon de bestanden in deze directory.

get tbscan.exe

Haal het bestand tbscan.exe op.

bye

Sluit de FTP-verbinding.

Archie en FTP via Gopher

In het ACCU-Nieuws van februari jl. is ingegaan op het programma Gopher en enkele van de (zoek)mogelijkheden die dit programma biedt. Met het programma Gopher kunt u ook Archie gebruiken en bestanden van FTP-servers ophalen. U start hiertoe het programma Gopher en kiest vanuit het hoofdmenu (van gopher.ruu.nl) achtereenvolgens de menukeuzes:

Netwerk Informatie en Diensten

Archie Anonymous FTP Index

Substring search of archive sites on the internet

Er wordt u om een trefwoord gevraagd, wat een naam of gedeelte van de naam van een programma kan zijn, bijvoorbeeld `scan' (Bij de optie `Exact search ...' kunt u alleen zoeken naar bestanden waarvan u de gehele naam precies weet. Dit gaat dan wel een stuk sneller). Na gaat Archie zoeken naar het gevraagde bestand. Na enige tijd komt er een menu op het scherm, met daarin de servers en bestanden die Archie gevonden heeft. Nu kunt u direct doorverbonden worden naar de server van uw keuze (liefst dichtbij) om het gevraagde bestand op te halen. Met een druk op de knop haalt u dan het bestand op naar uw eigen computer.

Gopher biedt ook de mogelijkheid om rechtstreeks contact te leggen met enkele FTP-servers. U kiest hiertoe de menukeuzes:

Netwerk Informatie en Diensten

Anonymous File Transfer (Populair FTP ,sites)

U krijgt nu een lijst met een aantal bekende FTP servers te zien. U kunt een van deze adressen kiezen door de desbetreffende menuregel aan te klikken en u komt automatisch in de desbetreffende FTP-server, maar wel met een Gopher `look and feel', ofwel menugestuurd. U krijgt een menuoverzicht van de directory's van de FTP-server en door te klikken op de menuregel komt u in het gevraagde submenu terecht. Wilt u een bestand ophalen, dan hoeft u slechts het gewenst bestand aan te klikken en met een druk op de Enter-toets zal het bestand naar uw eigen computer overgezonden worden.

Inpakken en wegwezen?

Vaak zijn bestanden in verband met de ruimte op de server en het verzenden via het netwerk, gecomprimeerd en ingepakt. Dat wil zeggen dat de bestanden zijn `ingedikt', dus minder ruimte innemen en ook nog eens samengevoegd tot een archiefbestand. Er zijn diverse programma's waarmee dit inpakken en comprimeren gebeurt. Veel voorkomende programma's zijn PK(UN)ZIP, (UN)StuffIt en (Un)compress, respectievelijk voor MS-DOS, Apple Macintosh en UNIX-systemen. Eenmaal opgehaald naar uw computer, moet u deze bestanden nog wel uitpakken.

Hoe weet u nu met welk programma u een gearchiveerd bestand moet uitpakken? De enige aanwijzing hiervoor is de extensie van het bestand. Dit is het laatste deel van de bestandsnaam, meestal het deel achter de punt. Zo is een bestand met de naam TEKST.ZIP uit te pakken met PKUNZIP. Bestanden die eindigen op .SIT zijn uit te pakken met StuffIt en bestanden eindigend op .Z kunnen met het programma Uncompress uitgepakt worden. Ook de in- en uitpakbestanden zijn op diverse FTP-servers verkrijgbaar.

Hiermee sluiten we dit artikel over bestandsoverdracht en wat daar allemaal bij komt kijken, af. Niet aan de orde is geweest welke mogelijkheden u hebt als u uitsluitend van E-mail gebruik maakt. Dit zal aan bod komen in een van de volgende afleveringen.

_____________________________________________________________